Ma Nới là xã miền núi nằm ở phía Nam của huyện với diện tích tự nhiên hơn 25.500 ha, nhưng phần lớn là đồi núi và đất rừng. Chính vì địa thế chiến lược này, vùng đất Ma Nới năm xưa đã từng là căn cứ cách mạng, nơi diễn ra nhiều sự kiện lịch sử hào hùng trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Tại đây, từ năm 1946 Trung đoàn 81 thành lập căn cứ lấy tên là CK7, đến đầu năm 1953, xây dựng thành huyện căn cứ Anh Dũng. Với địa hình và địa thế chiến lược, địa bàn Ma Nới là căn cứ địa cách mạng hết sức quan trọng của tỉnh Ninh Thuận, là hành lang của Liên khu V nối với Khu VI và các tỉnh lân cận; là nơi có đường dây liên lạc “đường mòn Hồ Chí Minh” đi qua nối liền từ miền Bắc vào miền Nam, nơi đứng chân vững chắc của cơ quan đầu não kháng chiến của tỉnh Ninh Thuận.

Trải qua những năm tháng kháng chiến với tinh thần đoàn kết, sắt son một lòng với Đảng, đến với Ma Nới mùa xuân này, ký ức về một địa phương vùng cao xa xôi, nghèo khó đã tan biến, bởi giờ đây đường vào chiến khu xưa đã thuận lợi. Dạo quanh một vòng trên địa bàn xã, chúng tôi cảm nhận được cuộc sống đổi thay của đồng bào dân tộc Raglai nơi đây. Những ngôi nhà khang trang mọc lên ngày càng nhiều thay thế cho những ngôi nhà tạm bợ trước kia. Sau bao năm nỗ lực vươn lên, nhờ sự hỗ trợ từ các chính sách đầu tư của Đảng, Nhà nước, giờ đây Ma Nới đã khoác lên mình chiếc áo mới, đời sống của đồng bào địa phương được cải thiện đáng kể. Đồng chí Cà Mau Chinh, Bí thư Đảng ủy xã Ma Nới cho biết: Là người dân vùng đất này, tôi hiểu rõ về những đổi thay từng ngày ở nơi đây. Nhiều năm trước, ở khu trung tâm xã chỉ có nhà sàn đơn sơ, những con đường đất nối từ thôn này sang thôn khác, kết cấu hạ tầng chưa được đồng bộ. Lúc bấy giờ, người dân chỉ biết phát nương, làm rẫy, lao động cực nhọc, lam lũ nhưng cái nghèo cứ đeo bám hết năm này qua năm khác, bà con còn nhiều khó khăn, vất vả. Giờ đây, diện mạo nông thôn đã có nhiều khởi sắc, trường học, trạm y tế được xây dựng khang trang, đường giao thông cơ bản đã hoàn thiện thuận lợi cho việc đi lại và giao thương kết nối, điện thắp sáng được kéo đến từng hộ gia đình, đời sống bà con giờ đây cũng đã no ấm, sung túc hơn.

Mặc dù có hơn 98% là đồng bào dân tộc Raglai sinh sống, nhưng được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, sự nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền địa phương, bà con đã có những đổi thay mạnh mẽ từ trong cách nghĩ đến cách làm kinh tế, từng bước mang lại hiệu quả thiết thực, như: Thay thế nhiều giống cây trồng mới, áp dụng khoa học – kỹ thuật vào sản xuất, tận dụng nguồn lợi từ đồng cỏ địa phương để chăn nuôi đã mang lại hiệu quả về kinh tế và tăng thu nhập. Từ chỗ chỉ biết trồng bắp, lúa trên nương rẫy theo cách tự cung tự cấp phụ thuộc vào nước trời, đến nay bà con đã biết canh tác lúa nước 2 vụ ăn chắc với diện tích gần 169 ha cho năng suất từ 45 – 50 tạ/ha, trồng phổ biến 620 ha đậu xanh cao sản, 798 ha bắp địa phương. Bên cạnh đó, bà con còn xen canh, luân canh chuyển đổi cơ cấu cây trồng có giá trị kinh tế cao như bưởi da xanh, mít,... đã cắm rễ chắc với diện tích hơn 2 ha; tham gia trồng rừng theo dự án, nhận chăm sóc và bảo vệ rừng với tổng diện tích gần 5.000 ha. Ngoài trồng trọt, tận dụng điều kiện tự nhiên của các đồng cỏ dưới tán rừng, người dân Ma Nới đã đầu tư phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm với tổng đàn gia súc hiện có gần 4.000 con, trong đó chủ yếu là chăn, nuôi bò theo hình thức sinh sản. Nhờ đó, nhiều gia đình đã có nhà cửa khang trang, có của ăn của để… Và khi xuân về, những người con của vùng đất anh hùng càng được tiếp thêm động lực để thoát khỏi cái nghèo, vươn mình phát triển. Đến thăm nhà chị Tà Yên Thị Si, thôn Ú, vừa mới hoàn thiện. Chị Si vui vẻ, chia sẻ: Mình rất vui vì sau bao năm cần cù lao động sản xuất với cây lúa, cây bắp. Năm hết, Tết đến, mong ước có căn nhà khang trang và tivi màn hình phẳng để xem truyền hình trực tiếp đêm giao thừa đã trở thành hiện thực. Mùa xuân mới đã thực sự đến với gia đình trong sự no ấm, yên vui.

Hơn thế nữa, những năm qua, hệ thống kết cấu hạ tầng về y tế, trường học, nước sạch, đường giao thông nông thôn dần được đầu tư hoàn thiện, đáp ứng các nhu cầu thiết thực trong đời sống của người dân. Cuộc sống dần khá giả, người dân trong xã đã biết chăm lo tương lai cho con em mình bằng việc cho đi học. Đến nay, việc duy trì sĩ số học sinh của các bậc TH và THCS luôn đạt trên 97%, nỗi lo học sinh không đến trường, bỏ học đã không còn nữa…

Mùa xuân đến, người dân Ma Nới hôm nay tự hào vì đã hòa mình với nhịp sống miền xuôi và luôn lưu giữ nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc Raglai. Các tộc họ đoàn kết lẫn nhau, đóng vai trò then chốt trong đảm bảo an ninh trật tự, vận động bà con lưu giữ và bảo tồn nhạc cụ dân tộc, giúp đỡ nhau phát triển kinh tế, chung tay bảo vệ màu xanh của núi rừng từng bao bọc người dân suốt những năm tháng kháng chiến trường kỳ và cho đến nay.

Qua gần 48 năm từ ngày giải phóng, chiến khu Anh Dũng năm nào đã không còn những trận bom lửa, vùng quê đã trở nên thanh bình, khoác lên mình một chiếc áo mới, sự ấm no đã toát lên qua từng gương mặt, nụ cười. Màu xanh của núi rừng, cánh đồng bạt ngàn hôm nay đã phủ cả thôn xóm. Với niềm tin và nỗ lực, bằng đôi tay và nghị lực kiên cường, chính quyền và Nhân dân vùng đất Ma Nới anh hùng hôm nay sẽ viết tiếp bản hùng ca trong thời đại mới.